Chuyện ít biết về ca khúc “Thuyền và biển” nhạc sĩ Hữu Xuân, phổ thơ Xuân Quỳnh

“ Thuyền và biển ” là một bài thơ mà tôi có tình cảm đặc biệt quan trọng, bởi với tôi xúc cảm về biển luôn trào dâng những khát vọng sống mãnh liệt. Và cả 2 tác phẩm của nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu và nhạc sĩ Hữu Xuân, được phổ từ “ Thuyền và biển ” của nữ thi sĩ Xuân Quỳnh đều là những tác phẩm tôi thích. Song tôi dành những tình cảm đặc biệt quan trọng cho bản nhạc của nhạc sĩ Hữu Xuân, bởi tác phẩm được ông viết ở giọng trưởng, đặc thù âm nhạc tươi tắn, biểu lộ khát vọng yêu và sống mãnh liệt .

Có một “Thuyền và biển” chất chứa nỗi niềm đồng cảm của người nhạc sĩ

Bài hát “Thuyền và biển” được nhạc sĩ Hữu Xuân phổ từ thơ Xuân Quỳnh ra đời từ những năm 1970 của thế kỷ trước. Nhạc sĩ Hữu Xuân cho biết: Ngày ấy, ông công tác tại đoàn Ca múa TW (sau này là Nhà hát ca múa Nhạc Việt Nam) cùng với Xuân Quỳnh (diễn viên múa ) và anh Lưu Tuấn (diễn viên Violon(chồng trước của thi sĩ Xuân Quỳnh). Khi Xuân Quỳnh đưa tặng ông bài thơ “Thuyền và biển”, ông đã cảm nhận được hồn nhạc ẩn chứa trong mỗi câu thơ một khát vọng sống mãnh liệt, sự giằng xé của trái tim yêu đến tận cùng và ông đã viết “Thuyền và biển” như những gì hiện hữu.

Mỗi tác phẩm sinh ra đều có một ngọn nguồn riêng, và nhiều lúc còn cần một sự suôn sẻ để lan tỏa đến trái tim tình nhân nhạc .

Mặc dù sinh ra trước khá lâu so với “ Thuyền và biển ” của nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu, tuy nhiên, “ Thuyền và biển ” của nhạc sĩ Hữu Xuân đã không suôn sẻ bởi thời gian tác phẩm đến với công chúng yêu nhạc .

Nhạc sĩ Hữu Xuân

Nhạc sĩ Hữu Xuân nhớ lại : Tác phẩm sinh ra từ những năm 1970, tuy nhiên lúc ấy, người ta quan tâm đến tình hình chính trị và những ca khúc cách mạng, nên những bài hát về tình yêu có vẻ như ít được phổ biên. Khi viết xong, tôi gửi đến Đài lời nói Nước Ta ( lúc ấy chưa có truyền hình ), nhạc sĩ Vũ Thanh ( đã mất ) là chỉnh sửa và biên tập âm nhạc của Đài đã trao đổi với tôi rằng : Mình thích bài hát này, nhưng Xuân thêm lời vào bài hát. Tôi hỏi thêm nội dung thế nào ? nhạc sĩ Vũ Thanh gợi ý : ví dụ như thêm cụm từ theo ý anh là chiến sỹ biển hòn đảo, em ở lại hậu phương sản xuất ví dụ điển hình ! Tôi vấn đáp : Theo tôi, bài thơ này hay vì nó chỉ nói tới thuyền và biển mà toát lên được tình yêu con người, ngay câu : ” Nếu phải cách xa anh, em chỉ còn bão tố ” tôi cũng không dùng ( chị Xuân Quỳnh lúc ấy cũng nhất trí với tôi về việc này ), nên không hề thêm được ! và thế là bài hát trong thời điểm tạm thời bỏ ngỏ …
Khá lâu sau này, khi đời sống xã hội có nhiều đổi khác, Nhà hát Ca Múa Nhạc Nước Ta đã dựng bài này cho nghệ sĩ Ái Vân làm tiết mục trình diễn đơn ca của Nhà hát, từ đấy, bài hát mới được biết tới .
Cùng một bài thơ, nhưng nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu đã phổ nhạc ở giọng thứ với giai điệu trữ tình, mang tính tự sự đầy dịu dàng êm ả, còn bản phổ nhạc của nhạc sĩ Hữu Xuân lại trái ngược khi tác phẩm được viết ở giọng trưởng, biểu lộ sự mạnh khỏe, tươi tắn nhưng vẫn có độ đằm chín trong xúc cảm. Tác phẩm bộc lộ được sự giằng xé những khát vọng yêu đầy nội tâm của nhà thơ khi dùng hình tượng của Thuyền và Biển để giãi bầy tâm sự với những khát khao yêu đương mãnh liệt như biển sóng trào dâng, nhưng cũng thật dịu êm khi biển chiều hiền hòa. Trong phần phổ nhạc của nhạc sĩ Hữu Xuân, với tôi đó là một sự đồng điệu của thơ và nhạc, nó cho người nghe ngập tràn trong cảm hứng về một tình yêu, mặc dầu có trải qua sóng gió, bão tố thì vượt lên toàn bộ vẫn là khát vọng sống và niềm tin vào tương lai tươi đẹp …

Thơ mang hồn nhạc và thấm đẫm tính nhân văn

Với nhạc sĩ Hữu Xuân, cái cảm tiên phong của ông khi tiếp cận bài thơ là bởi ngôn từ đã nói lên tình yêu con người trải qua hình tượng của thuyền và biển. Bài thơ ngăn nắp, khúc triết, lời thơ chân thực, không cầu kỳ nhưng khiến người đọc rung lên những xúc cảm thâm thúy qua sáng tạo độc đáo tình yêu của người con gái chân thành .

Nhạc sĩ Hữu Xuân cho biết: “Khi đọc xong bài thơ, một đợt sóng trào dâng trong lòng tôi về ý tưởng trong thơ Xuân Quỳnh, vì thế nên trong bài hát tôi sử dụng những khoảng âm rộng (quãng 7, quãng 8 ), như đợt sóng dâng trào”.

Ca sĩ Minh Thu, Tùng Dương, Lê Ánh Tuyết với Mash-up Thuyền và biển trong chương trình ” Lưu Quang Vũ – Xuân Quỳnh : Tình yêu ở lại ”
Cách đây cũng khá lâu, trên sóng Đài Truyền hình Nước Ta, có lần Nhà lý luận phê bình âm nhạc – nhạc sĩ Vũ Tự Lân từng vấn đáp phỏng vấn về 2 tác phẩm “ Thuyền và biển ” của nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu và Hữu Xuân, ông nói : “ Cả hai tác phẩm phổ thơ của 2 nhạc sĩ đều cho công chúng những ca khúc. Mỗi bài giải quyết và xử lý thơ đều tốt trên những cung bậc âm thanh khác nhau, phong thái khác nhau. ”
Mới đây, trong chương trình kỷ niệm 30 năm ngày mất 2 tác giả Lưu Quang Vũ – Xuân Quỳnh “ Tình yêu ở lại ”, một bản mash-up “ Thuyền và biển ” qua giọng hát của ca sĩ Tùng Dương, Lê Ánh Tuyết, Minh Thu đã khiến người xem ngỡ ngàng và ngay chính bản thân tác giả – nhạc sĩ Hữu Xuân cũng đã xúc động khi xem phần màn biểu diễn này .

Nhạc sĩ Hữu Xuân chia sẻ: “Đây là một sự phát hiện thông minh của người biên tập chương trình. Theo tôi, một nhạc phẩm cho khí nhạc, tạo cho người ta sự tưởng tượng về ngôn ngữ âm nhạc, nhưng khi có lời ca vào thì tác phẩm ấy định hình rõ nét hơn. Đặc biệt, khi lời ca ấy lại là 1 bài thơ như “Thuyền và biển” thì lời thơ chắp cánh cho âm nhạc nhiều lắm”.

Đã là sáng tác thì phải có cái mới mang dấu ấn tác giả

Nhạc sĩ Hữu Xuân, tên thật là Nguyễn Hữu Xuân, sinh ngày 23 tháng 2 năm 1941. Từ một nhạc công Violoncelle tốt nghiệp Trường Âm nhạc Nước Ta năm 1963, ông trở thành nhạc sĩ với nhiều ca khúc được yêu dấu. Bên cạnh đó, ông còn là tác giả của nhiều bản hòa tấu cho dàn nhạc dân tộc bản địa, nhạc phim, âm nhạc cho múa .

Nhạc sĩ Hữu Xuân cùng con trai là nhạc sĩ Nhật Trung

Gần 30 năm công tác tại Nhà hát Ca Múa Nhạc Việt Nam, ông đã qua nhiều cương vị: chỉ đạo nghệ thuật, dàn dựng, hòa âm, phối khí, chỉ huy dàn nhạc và là cán bộ phụ trách dẫn đoàn đi biểu diễn nhiều nơi trong nước từ những ngày gian khổ nhất của cuộc Kháng chiến chống Mỹ cứu nước đến những năm tháng hòa bình sau đó. Từ năm 1989, ông chuyển về công tác tại Công ty Du lịch Đường Sắt Sài Gòn.

Với ông, đã là người nhạc sĩ, khi sáng tác, dù ở bất kỳ thể tài nào cũng cần phải có những dấu ấn riêng. Ông cho rằng : “ Quan điểm của tôi là một sáng tác khi sinh ra phải có cái gì mới trong đó, kể cả so với những tác phẩm trước đó của mình, thế cho nên người ta mới gọi là sáng tác. Tôi viết khá đa dạng và phong phú về thể lọai, đề tài như viết về tình yêu, về quốc gia, viết khí nhạc … đặc biệt quan trọng là viết cho những nhạc cụ dân tộc bản địa. Tôi cũng phổ thơ khá nhiều, hoàn toàn có thể là một nửa trong mảng thanh nhạc là những ca khúc phổ thơ. Có cả những bài bằng tiếng Anh ( The pair flower ), Tiếng Nga ( Tôi đã yêu em – thơ Puskin ). Tôi ý niệm : thà có một sáng tác hay còn hơn là có 20 tác phẩm thông thường. Song trong thực tiễn, một tác phẩm sinh ra cũng có số phận của nó … ” .
Nhạc sĩ Hữu Xuân sáng tác nhiều và phong phú, nhiều tác phẩm của ông để lại dấu ấn sâu đậm trọng lòng bạn yêu nhạc bốn phương như : Hát về Tổ quốc tôi, Thuyền và biển ( thơ Xuân Quỳnh ), Hoa tím thời xưa, Tiếng thu ( thơ Lưu Trọng Lư ), Thành Phố Hà Nội mùa lá bay, Gửi Huế thương mến, Mùa thu viết cho em, Mùa xuân đến ( klông-pút và dàn nhạc ), Mùa hái quả ( t’rưng và dàn nhạc ), Nhà rông trên buôn mới, Vũ hội Hơ Rê, Mùa xuân Tây Nguyên … ông đã được tặng thưởng Huân chương Kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng Ba, Huy chương Vì sự nghiệp Văn hóa và nhiều Huy chương Vàng, Huy chương Bạc, Bằng khen … trong những Hội diễn Ca Múa Nhạc chuyên nghiệp toàn nước .

Source: https://nhacchuong.net
Category: Bảng xếp hạng nhạc chuông

1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars (No Ratings Yet)
Loading...

Trả lời

Liên hệ với chúng tôi

Some text some message..
Link xoilac 1 anstad.com, Link xoilac 2 sosmap.net, Link xoilac 3 cultureandyouth.org, Link xoilac 4 xoilac1.site, Link xoilac 5 phongkhamago.com, Link xoilac 6 myphamtocso1.com, Link xoilac 7 greenparkhadong.com,