39 năm bài hát “Mùa xuân trên thành phố Hồ Chí Minh”

Trong cuốn nhật ký của tôi ghi 4 lần nhạc sĩ Xuân Hồng đến thăm Đài Tiếng nói Nước Ta ( Đài TNVN ), nhưng tôi nhớ nhất là lần cuối năm 1974, khi chúng tôi mới đi “ sơ tán ” xa quay trở lại TP. Hà Nội. Hôm đó, Xuân Hồng cùng đi với nhà thơ Bảo Định Giang ( người từng giữ chức Trưởng ban Văn nghệ Đài TNVN từ thời 1956 ). Tôi không dự buổi tiếp, vì được Trưởng ban Phạm Tuân giao trách nhiệm đi đặt bữa “ Chả cá Lã Vọng ” chiêu đãi những bạn Miền Nam .
Bữa ăn đơn thuần, nhưng là “ đặc sản nổi tiếng ” Thành Phố Hà Nội, nên anh Xuân Hồng nói vui rằng : “ Sang năm là năm Mẹo ( Ất Mão – 1975 ), mà Mèo lại thích ăn cá, chắc là báo hiệu cho năm Mão thắng to ”. Anh Bảo Định Giang nói luôn : “ Chắc là Cá sắp hóa Rồng rồi ! ”. Sau đó anh đọc bài thơ “ Xuân TP HCM ”, trong đó có câu “ Xuân này em lại gặp anh – Bến Nghé sóng hát, Bến Thành chợ đông ”. Anh Xuân Hồng buột miệng hát luôn “ Mùa xuân này về trên quê ta, khắp đất trời biển rộng bát ngát … ” .

Nhạc sĩ Xuân Hồng (Ảnh tư liệu: Hội nhạc sĩ Việt Nam)

Chúng tôi nghe mà cứ nghĩ đó là mở màn cho một bài hát mùa xuân cho quê nhà, quốc gia nói chung. Ai ngờ, đó chính là tiền đề cho ca khúc “ Mùa xuân trên thành phố Hồ Chí Minh ” sau ngày quốc gia thống nhất, Bắc Nam đoàn viên một nhà. Cái ý về địa điểm Bến Nghé, Bến Thành ấy của nhà thơ cũng được nhạc sĩ đưa vào bài hát .

Năm 1980, Xuân Hồng ra Hà Nội, đến thăm Đài. Chúng tôi nhắc lại bữa “chả cá” đầy kỷ niệm lần trước, anh hát lại ca khúc “Mùa xuân trên thành phố Hồ Chí Minh” trong tiếng guitar rộn ràng, giữa tình người văn nghệ thật ấm cúng.

Xuân Hồng kể : “ Dạo đó rời TP. Hà Nội, chúng tôi vào B2 ở rừng Lộc Ninh, Tây Ninh. Tháng 3 năm 1975, chiến dịch Tây Nguyên khởi đầu, mở màn cho đại thắng mùa xuân, quân ta thần tốc tiến lên. Lúc ấy, với cương vị là Trưởng ban Văn nghệ Cục chính trị quân giải phóng Miền Nam, tôi cùng anh chị em vạch kế hoạch ship hàng chiến sỹ và đồng bào những khu giải phóng và nhắc nhở những văn nghệ sĩ khẩn trương sáng tác tác phẩm cho kịp với thời cuộc .

Riêng tôi đã có ý, đã từng phác thảo, nay nỗ lực chỉnh sửa lần cuối cho xong ca khúc mới để chào mừng Hồ Chí Minh giải phóng. Sau ngày thống nhất, để góp vào tiếng hát chung ca tụng thành phố, những đoàn văn công, những đội văn nghệ đều dàn dựng theo cách riêng của mình bài hát “ Mùa xuân trên thành phố Hồ Chí Minh ”. Sau đó, ca khúc được những đài phát thanh và truyền hình thông dụng thoáng đãng ” .
Nhiều bài hát của Xuân Hồng, nếu tách riêng phần lời thì giống như một bài thơ, rất đẹp ý tươi vần. Tôi phục ông và học ở ông điều đó. Ở ca khúc này cũng vậy :
“ Mùa Xuân này về trên quê ta
Khắp đất trời biển rộng bát ngát
Cây xanh tười ra lá trổ hoa
Chào mùa Xuân về với mọi nhà
Thành phố Hồ Chí Minh quê ta

Đã viết nên thiên anh hùng ca

Thiên anh hùng ca ngàn năm sáng chói
Lưu danh đến muôn đời .
Thành phố Hồ Chí Minh năm nay
Mùa Xuân về rợp bóng cờ bay
Nước thêm trong dòng sông Bến Nghé
Chợ thêm đông chợ vui Bến Thành … ”
Nhạc sĩ Xuân Hồng tên khai sinh là Nguyễn Hồng Xuân, sinh năm 1928 tại Châu Thành, Tây Ninh trong một mái ấm gia đình nông dân yêu quý nhạc tài tử, do đó ông học nhạc từ rất sớm. Xuân Hồng tham gia cách mạng từ những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp với trách nhiệm giao liên. Ngoài làm trách nhiệm, ông mở màn tham gia hoạt động giải trí văn nghệ ở mặt trận .
Năm 1949, ông khởi đầu sáng tác những ca khúc tiên phong. Năm 1954, ông được phân công hoạt động giải trí bí hiểm ở miền Nam. Năm 1960, ông tham gia Quân giải phóng miền Nam Nước Ta và làm chính trị viên đơn vị chức năng C. 40. Thời điểm này ông có được nhiều sáng tác, trong đó kể đến ca khúc “ Bài ca may áo ” .

Năm 1963, ông được giao nhiệm vụ thành lập đoàn văn công của Quân giải phóng miền Nam Việt Nam. Từ đây, những nhạc phẩm nổi tiếng của ông ra đời như “Xuân chiến khu” (1963), “Chiếc khăn tay” (1964), “Hành quân đêm” (viết với Trí Thanh – 1965) và “Tiếng chày trên sóc Bom Bo” (1966).

Năm 1967, ông làm trưởng phi hành đoàn ca múa Quân giải phóng rồi sau đó được cử đi học sáng tác tại Trường âm nhạc Nước Ta ( nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia ). Năm 1973, ông trở lại mặt trận miền Đông Nam bộ. Sau 1975, quốc gia thống nhất, ông giữ chức Trưởng phòng thẩm mỹ và nghệ thuật sân khấu Sở Văn hoá, Phó quản trị Hội văn nghệ thành phố Hồ Chí Minh. Sau đó ông đã trải qua nhiều chức vụ khác như Tổng thư ký Hội Âm nhạc thành phố Hồ Chí Minh, Uỷ viên thư ký Hội Nhạc sĩ Nước Ta khoá III, Phó Tổng thư ký Hội Nhạc sĩ Nước Ta khoá IV.
Những ca khúc tiếp theo đó của ông như “ Mùa xuân bên hành lang cửa số ”, “ Cây đàn guitar của đại đội ba ”, “ Người mẹ Nước Ta ”, “ Nắng Hồ Chí Minh ” … vẫn được công chúng tiếp đón và yêu thích. Xuân Hồng là một nhạc sĩ có nhiều sáng tác hay về mùa xuân. Những sáng tác của ông đa số đều mang âm hưởng dân ca Nam Bộ, dễ nghe và dễ đi vào lòng người .
Ông mất vào tháng 5/1996. Những góp phần của ông cho sự nghiệp cách mạng dân tộc bản địa đã được ghi nhận xứng danh với phần thưởng Nguyễn Đình Chiểu ; phần thưởng của Hội Nhạc sĩ Nước Ta. Năm 2000, ông được truy tặng phần thưởng Hồ Chí Minh. Ngày 30/4/2004, nhạc sĩ Xuân Hồng được truy tặng Huân chương Độc lập. / .

Source: https://nhacchuong.net
Category: Bảng xếp hạng nhạc chuông