Ai là tác giả của điệu múa Chàp’Rông
Tôn trọng ý nguyện của anh trai tôi : “ Hãy để mọi người biết điệu múa Chàm Rông chứ đừng để người ta biết về sự tranh giành ai là tác giả điệu múa ”, từ lâu, tôi không muốn tranh luận về yếu tố này. Nhưng khi đọc bài báo trên của Huy Sô, tôi thấy không hề không làm rõ 1 số ít việc .
Tôi là diễn viên của Đoàn Văn công Sư đoàn 305 từ ngày đầu xây dựng Sư đoàn ( 8-1954 ) và là người ra mắt tiết mục của Đoàn. Từ năm 1996, tôi đã đọc một bài báo của Huy Sô viết về Chàm Rông, nói rằng Chàm Rông do Nguyễn Tư Điềm biên đạo múa và nhạc do Lê Cường sáng tác. Thực ra, Nguyễn Tư Điềm là diễn viên thuộc Văn công Sư đoàn 324 đóng quân ở Nghệ An mà Chàm Rông thì sinh ra tại Sư đoàn 305 vào những tháng cuối năm 1955, lúc chúng tôi đóng quân tại Hành Thiện-Nam Định. Đầu năm 1956 đơn vị chức năng chuyển quân lên Phú Thọ. Tôi còn nhớ rõ Chàm Rông ( lúc đầu có tên là múa Mừng mía ) được Đoàn trưởng Nguyễn Văn Thông ( sau này là đạo diễn Điện ảnh, Nghệ sĩ Nhân dân ) viết lời trình làng như sau : “ Tiết mục Mừng mía. Múa và Nhạc : do Nguyên Mộc ( tức Khương Thế Hưng ) khai thác, cải biên và nâng cao ”. Tại cuộc gặp mặt những văn nghệ sĩ Liên khu 5 tháng 12-1996, vô tình tôi ngồi cạnh anh Huy Sô. Tôi nói với Huy Sô : “ Em có đọc bài báo của anh, một số ít tư liệu trong bài báo chưa đúng chuẩn ”. Anh Huy Sô vấn đáp : “ Anh nghe một cậu trong đoàn kể vậy nên anh viết vậy ” .
Trong bài viết lần này của anh Huy Sô, tôi xin nêu mấy chỗ không đúng sự thật:
Bạn đang đọc: Ai là tác giả của điệu múa Chàp’Rông
- Đội Văn nghệ của Trung đoàn 812 trong đó có nhiều người gốc Chăm, lúc bấy giờ đóng quân tại Hành Thiện-Nam Định, trình diễn một điệu múa của dân tộc Chăm vào những tháng cuối năm 1955 (chứ không phải 1957 tại Phú Thọ như Huy Sô viết). Và ngay sau đó, Đoàn văn công Sư đoàn 305 cử một số diễn viên của Đoàn về Trung đoàn 812 khai thác, rồi một số đồng chí “hạt nhân văn nghệ” của Trung đoàn 812 (các đồng chí Dậu, Quyết, Nam-đồng chí Dậu gốc Chăm) cũng đến Đoàn văn công Sư đoàn 305 hướng dẫn thêm những động tác múa cơ bản. Đầu năm 1956, Văn công Sư đoàn 305 chuyển quân lên Phú Thọ, điệu múa tiếp tục được cải biên, nâng cao và biểu diễn lần đầu tiên vào tháng 3-1956 tại Phú Thọ, lấy tên là múa Mừng mía. Từ đó cho đến ngày sáp nhập với Đoàn Văn công Sư đoàn 324 và Đoàn Văn công Trung đoàn 120 Tây Nguyên thành Đoàn Văn công Quân đội Liên khu 5 (đóng quân tại Đô Lương-Nghệ An) cuối năm 1957, Mừng mía liên tục được phục vụ các đơn vị và nhân dân những nơi Sư đoàn 305 đóng quân và luôn được nồng nhiệt hoan nghênh.
Tiết mục múa Chàm Rông sinh ra ( đội hình gồm 4 đôi người trẻ tuổi nam nữ ) là sự góp phần của nhiều người, nhưng phải có người chủ trì, đứng ra tập hợp và dàn dựng. Và đã là một điệu múa dựa trên những động tác múa dân tộc bản địa thì nhạc của điệu múa cũng phải trên cơ sở nhạc của dân tộc bản địa đó. Khương Thế Hưng được giao thao tác này .
- Trong thời gian về Trung đoàn 812 khai thác điệu múa (cuối 1955), Khương Thế Hưng đã sưu tầm được một số bài dân ca Chiêm Thành. Ba bài (Thương em nhiều lắm, Cắt tóc thề, Họ đem em đi mất) trong điệu dân ca “Duýnh Phong Cầu” Khương Thế Hưng chép tặng nhạc sĩ Trương Đình Quang năm 1958 (anh Trương Đình Quang tặng lại gia đình năm 1996), Khương Thế Hưng viết: “Duýnh Phong Cầu là một dòng trong nguồn dân ca phong phú của dân tộc Chiêm Thành. Nó gồm nhiều bài ca khác nhau, ngắn gọn như Dân ca Quan họ Bắc Ninh. Người Chiêm Thành dùng nó gần giống như hát lượn ở Tây Bắc, hát nhân ngãi, hát kết ở Liên khu 5…”. Trong bản nhạc múa Chàm Rông, Khương Thế Hưng có đưa vào một đoạn nhạc của những bài dân ca đó và cũng năm 1956, Khương Thế Hưng sáng tác bài hát Con thoi tình mang âm hưởng dân ca Chiêm Thành, cũng được Đoàn biểu diễn trong thời gian này.
Tôi hoàn toàn có thể nói chắc như đinh rằng từ ngày có Chàm Rông đến nay, tổng thể những nốt nhạc Chàm Rông không hề biến hóa, và âm điệu toàn khúc nhạc vẫn y nguyên như buổi đầu, chỉ có dàn nhạc “ hoành tráng ” hơn thôi. Riêng về phần múa, sau ngày sáp nhập thành Đoàn văn công Quân đội Liên khu 5, đã được cải biên, nâng cao thêm và nhất là sau này điệu múa được nhiều đoàn văn công lớn trong nước lấy đưa vào chương trình trình diễn của những động tác múa cơ bản độc lạ vẫn được giữ nguyên, nhưng điệu múa đã được phát minh sáng tạo thêm nữa, rộn ràng và điêu luyện hơn lúc đầu .
Và giờ đây, tôi muốn nói điều quan trọng nhất sau đây .
Huy Sô viết : “ Tôi là lính của Trung đoàn 812 từ 1945 đến 1954 nhưng chưa biết anh Khương Thế Hưng, có lẽ rằng anh Hưng công tác ở Trung đoàn 83 mà ở Khánh Hòa thì không có đồng bào Chăm như ở Ninh Thuận và Bình Thuận ”. Không hiểu anh Huy Sô cố ý áp đặt suy đoán của mình rằng Khương Thế Hưng không ở Trung đoàn 812 là nhằm mục đích mục tiêu gì. Sự thật là, giữa năm 1950, khi đang học Đệ tam trường Trung học Lê Khiết, Khương Thế Hưng nhập ngũ. Anh đã đi cùng Đoàn với chiến sỹ Nguyễn Chí Điềm, lúc đó là Trung đoàn trưởng Trung đoàn 812 vào Bình Thuận gần 3 năm ( 1950 – 1952 ). Huy Sô còn viết : “ Khi Đội văn công Sư đoàn 305 đóng ở Phú Thọ và Đoàn văn công Bộ đội Liên khu 5 đóng ở Đô Lương thì những anh chị Khương Thế Hưng, Mai Hương và Băng Kính còn là diễn viên nên chưa thể nắm chắc được sự sinh ra của điệu múa Chàm Rông ”. Điều này làm tôi rất kinh ngạc, vì thực tiễn thì Huy Sô còn về Đoàn văn công Sư đoàn 305 sau những người anh vừa nêu tên đến mấy năm. Lúc anh Huy Sô về, Đoàn đang ở Phú Thọ và đã có Chàm Rông rồi. Và, theo anh Huy Sô, “ còn là diễn viên ” thì không hề biết lịch sử vẻ vang hoạt động giải trí của Đoàn sao ? Chắc anh Huy Sô không biết, ngày anh chưa về Đoàn, anh Cao Xuân Trứ và Khương Thế Hưng cũng đã có thời kỳ chỉ huy dàn nhạc. Trong khi đó, cuối bài anh Huy Sô lại viết : “ Đây là sự thành công xuất sắc đáng trân trọng của cả một tập thể nghệ sĩ đã lao động phát minh sáng tạo, trong đó có phần góp phần đáng kể của anh Khương Thế Hưng ”. Thật là xích míc !
Cuối cùng, tôi xin được trích mấy dòng trong bài “ Vì sao tôi yêu điện ảnh thơ ” của Đạo diễn-NSND Nguyễn Văn Thông đăng ở “ Tạp chí Điện ảnh ” số ra tháng 9-2008 : “ Hôm mang phim “ Bài ca không quên ” ra Thành Phố Hà Nội chiếu báo cáo giải trình ở Xưởng phim Quân đội, tôi có mời bác Khương Hữu Dụng đến xem. Xem xong bác nói : – Thằng Hưng hoàn toàn có thể theo nghề anh. Tôi thưa lại : – Hưng của bác nhiều tài lắm. Giỏi thơ văn, giỏi nhạc, giỏi cả biên đạo múa nữa. Anh ấy được một phần thưởng quốc tế về điệu múa Chàm Rông đấy ! ” .
Tôn trọng ý nguyện của anh trai tôi: “Hãy để mọi người biết điệu múa Chàm Rông chứ đừng để người ta biết về sự tranh giành ai là tác giả điệu múa”, từ lâu, tôi không muốn tranh luận về vấn đề này. Nhưng khi đọc bài báo trên của Huy Sô, tôi thấy không thể không làm rõ một số viec
Chia sẻ:
Thích bài này:
Thích
Đang tải …
Có liên quan
Source: https://nhacchuong.net
Category: Bảng xếp hạng nhạc chuông
(No Ratings Yet)
Loading...