Tân Nhạc VN – Thơ Phổ Nhạc – “Chị Tôi” – Khuyết Danh & Trần Tiến

Đọc những bài cùng chuỗi, xin click vào đây .
Chào những bạn ,

Hôm nay mình giới thiệu đến các bạn thi khúc kinh điển “Chị Tôi” của một Thi sĩ khuyết danhNhạc sĩ Trần Tiến.

Về nguồn gốc của thi phẩm “Chị Tôi” theo thông tin trong bài “Về cầu Đông nghe bài hát ‘Chị Tôi’ ” của ông Nguyễn Cao Tấn thì tác giả bài thơ này chính là một cựu sinh viên ở Trường Đại Học Xây Dựng (không rõ danh tánh) viết về cuộc đời của tác giả và người chị cả của mình. Cho đến năm 1980 thì NS Trần Tiến dùng bài thơ này phổ thành nhạc phẩm “Chị Tôi”. Nguyên tác bài thơ theo thể lục bát mở đầu bằng 4 câu:

Nhà tôi nằm ở ven sông
Chiếc cầu nho nhỏ cong cong giữa đồng
Hàng cau với lá trầu không
Chị tôi đem bán cầu Đông sớm chiều…

Về phía NS Trần Tiến mình vẫn chưa nghe thấy anh nói gì về chuyện này .

Nhạc sĩ Trần Tiến tên thật Trần Việt Tiến, anh vừa là ca sĩ, vừa là một nhạc sĩ dòng nhạc trữ tình Việt Nam. Anh sinh ngày 16 tháng 5 năm 1947, ở một thôn bên dòng Sông Đáy, Tam Hiệp, Phúc Thọ, Hà Tây, trong khi gia đình anh đang chạy càn quân Pháp.

Anh sinh trưởng trong một mái ấm gia đình khá giả ở TP.HN. Sau 1954, do mái ấm gia đình anh nằm trong thành phần tư sản, thời cơ học tập của anh khởi đầu bị hạn chế. Theo lời anh từng kể, anh đã trải qua thời trẻ sống long dong trong những ngõ nhỏ TP.HN .
Trần Tiến có người anh ruột là ca sĩ Trần Hiếu, thân sinh của ca sĩ Trần Thu Hà .
Năm 16 tuổi, Trần Tiến làm hậu đài cho Đoàn Ca Múa TP. Hà Nội. Sau một năm tự học, anh trở thành nghệ sĩ đơn ca của Đoàn và đi trình diễn ở vùng tuyến lửa lúc bấy giờ như Quảng Bình, Vĩnh Linh .
Năm 1971, Trần Tiến bị sốt rét ác tính và trở ra Bắc. Anh theo học tại Nhạc Viện Thành Phố Hà Nội, tốt nghiệp khoa thanh nhạc và sáng tác năm 1978 .
Năm 1987, anh xây dựng ban nhạc rock Đen Trắng và lưu diễn dọc quốc gia. Một số bài hát trong chương trình màn biểu diễn Đối thoại 87 :
1. “ Ý Nghĩ Trong Phòng Hải Quan ”
2. “ Đồng Hồ ” – một bài hát trong đó mượn hình ảnh kim giây để chỉ những người lao động bị sách nhiễu, trong khi kim phút và kim giờ đại diện thay mặt cho những ông chủ và những tầng lớp quan liêu hưởng lợi .
3. “ Trần Trụi 87 ” – ca khúc trẻ trung và tràn trề sức khỏe nhất và gây tranh cãi nhất của anh .
Trần Tiến đã từng bị giam giữ ở TP HCM vì trình diễn những ca khúc này. Anh kể về việc được ông Nguyễn Văn Linh “ cứu thoát ” vì “ Trần Tiến không kích động bạo loạn, Trần Tiến kích động yêu nước ” .
Kể từ thập niên 1990, phong thái sáng tác của Trần Tiến có sự biến hóa từ pop đơn thuần sang phong thái dân gian đương đại và cũng giành được sự đảm nhiệm của người theo dõi. Những sáng tác tiêu biểu vượt trội cho phong thái này của anh gồm có : “ Tùy Hứng Lý Ngựa Ô ”, “ Ngẫu Hứng Sông Hồng ”, “ Quê Nhà ” .
Năm 2005, ca khúc “ Mưa Bay Tháp Cổ ” của anh được ca sĩ Tùng Dương biểu lộ thành công xuất sắc và giành giải “ Bài hát của tháng ” trong chương trình Bài Hát Việt. Năm 2006, những ca khúc của anh như “ Bình Nguyên Xa Vắng ”, “ Ra Ngõ Mà Yêu ”, “ Lữ Khách Sông Hồng ”, “ Mưa Bay Tháp Cổ ”, “ Quê Nhà ” … Open trong album “ Đối Thoại 06 ” của ca sĩ Trần Thu Hà .
Năm 2007, anh nhận Giải Thưởng Văn Học Nghệ Thuật cho những tác phẩm “ Chiếc Vòng Cầu Hôn ” ( 1984 ), “ Tùy Hứng Ngựa Ô ” ( 1987 ), “ Chị Tôi ” ( 1997 ) …

trantien_Chị Tôi1

trantien_Chị Tôi2

Thi khúc “Chị Tôi” (Thi sĩ khuyết danh & Nhạc sĩ Trần Tiến)

Nhà tôi trên bến sông có chiếc cầu nhỏ cong cong
Hàng cau dưới nắng trong lá trầu không
Chị tôi trông dễ thương bán rau chợ cầu Ðông í a
Chị tôi chưa lấy chồng.

Thời con gái lưng ong có bao người thầm mong theo
Mẹ dục con gái yêu lấy chồng đi
Chị thương hai đứa em thương mẹ già con đau í a
Chị tôi chưa lấy chồng.

Rồi mẹ tôi khuất xa, chúng tôi không còn thơ ngây
Chị lại lo các em chuyện chồng con
Ngày chia tay bến sông thấy chị buồn mà thương í a
Chị tôi chưa lấy chồng.

Rồi một đêm sáng trong có một người đàn ông qua
Họ về xây chiếc cầu nối bờ sông
Gặp chị tôi dễ thương mới xin lời cầu hôn í a
Chị cũng muốn lấy chồng.

Cầu xây xong đã lâu không thấy người về đưa dâu
Để chị tôi ngóng chờ mắt lệ nhòa
Hàng cau đâu trái cau bao lá trầu buồn rơi theo
Chị tôi chưa lấy chồng.

Nhiều năm xa cách xa tôi trở về làng quê thăm
Nhìn hàng cau xác xơ lá trầu khô
Mộ chị tôi bé xinh đứng bên cầu thương nhớ mêng mông
Chị ơi sao vẫn chưa lấy chồng.
Chị tôi chưa lấy chồng…

Dưới đây mình có những bài :

– Về cầu Đông nghe bài hát “Chị tôi”
– Đô Thị Cổ Hoa Lư – Làng Cổ Yên Thành
– “Chị Tôi”- ca khúc bất hủ về phụ nữ khiến Trần Tiến sợ nhất

Cùng với 4 clips tổng hợp thi khúc “ Chị Tôi ” do chính NS Trần Tiến cùng những ca sĩ trong nước và hải ngoại diễn xướng để những bạn tiện việc tìm hiểu thêm và chiêm ngưỡng và thưởng thức .
Mời những bạn ,
Túy Phượng
( Theo Wikipedia )
Về cầu Đông nghe bài hát “ Chị Tôi ”
( Nguyễn Cao Tấn )
Ngay từ khi bước chân vào trường ĐH Xây dựng, trong một buổi sinh hoạt đầu năm, chúng tôi được thầy dạy quân sự chiến lược cho biết tác giả bài hát “ Chị tôi ” là một cựu sinh viên kiến thiết xây dựng, sau năm 1980 bài thơ được Trần Tiến sử dụng để sáng tác thành ca khúc nổi tiếng về số phận của những người thôn nữ. Nguyên gốc của bài thơ theo thể lục bát không giống hẳn lời bài hát có khuynh hướng tự do, ví dụ đoạn đầu của nó được nhiều người cho rằng như sau :

Nhà tôi nằm ở ven sông
Chiếc cầu nho nhỏ cong cong giữa đồng
Hàng cau với lá trầu không
Chị tôi đem bán cầu Đông sớm chiều…

Trong khi trong bài hát cùng tên của Trần Tiến thì là :

Nhà tôi trên bến sông, có chiếc cầu nhỏ cong cong,
Hàng cau dưới nắng trong, lá trầu không
Chị tôi trông dễ thương, bán rau chợ cầu Đông…

Bài hát thật cảm động lòng người nhưng để hiểu cặn kẽ thì không phải ai cũng cảm nhận hết được nội dung của nó. Trước hết về địa điểm, khi lý giải nguồn gốc bài hát cho người hâm mộ nhạc sỹ Trần Tiến có lẽ rằng không muốn đụng chạm nên chỉ khẳng định chắc chắn những nhân vật trong bài hát “ Chị tôi ” là có thật, ở một vùng quê thuộc vùng châu thổ Bắc bộ .
Xuyên suốt bài hát chỉ có một địa điểm cầu Đông Open gợi mở cho tất cả chúng ta đến Tóm lại : mái ấm gia đình nhân vật người con gái ( chính là chị tác giả bài thơ ) ở gần cầu Đông, mà địa điểm cầu Đông cũng như chợ Cầu Đông thì chỉ có ở Thành Phố Hà Nội hoặc Tỉnh Ninh Bình, đều là tên của những địa điểm lịch sử vẻ vang nổi tiếng .
Nhiều người trước kia cho rằng địa điểm cầu Đông trong bài hát là chợ Cầu Đông mà giờ đây là chợ Đồng Xuân – TP.HN. Đó là một suy luận xô lệch trọn vẹn với nội dung lời bài hát đã bộc lộ : Nhà tôi trên bến sông, chị tôi bán rau chợ cầu Đông … sau nhiều năm xa cách tôi trở về làng quê thăm mộ chị tôi bé xinh bên cầu …
Như vậy thì địa điểm cầu Đông không hề ở giữa lòng thành phố mà phải ở một vùng quê hẻo lánh xa xôi, đơn cử là cầu Đông gần chợ Cầu Đông bắc qua sông Sào Khê ở xã Trường Yên – Hoa Lư – Tỉnh Ninh Bình, có như vậy thì mới có chuyện người đàn ông về xây chiếc cầu nối bờ vui và gặp “ chị tôi ” .
Trở lại với địa điểm Cầu Đông ở Hoa Lư, đây là một cây cầu bắc qua con hào Sào Khê xuyên dọc kinh đô Hoa Lư và hiện tại là cửa ngõ phía đông vào khu di tích lịch sử cố đô Hoa Lư. Cầu Đông nằm trên đường cửa đông vào kinh đô còn cầu Dền nằm gần cửa bắc nhưng hai cây cầu cổ này đều bắc qua sông Sào Khê, kẹp giữa chúng là chợ Cầu Đông với phố Chợ dài 500 m. Chợ cầu Đông Trường Yên là một chợ cổ, có lịch sử dân tộc gắn quy trình hình thành và tăng trưởng đô thị cổ Hoa Lư và những làng cổ Yên Thành, Yên Trung, Yên Thượng thuộc xã Trường Yên. Dân gian Trường Yên cũng có câu :

Bà già đi chợ cầu Đông
Xem một quẻ bói lấy chồng lợi chăng?
Thầy bói gieo quẻ nói rằng
Lợi thì có lợi nhưng răng không còn!

Theo sử sách, Vua Lý Thái Tông sinh ngày 26 tháng 6 âm lịch năm 1000, thời Tiền Lê, ở chùa Duyên Ninh, kinh đô Hoa Lư. Đại Việt sử ký toàn thư cho biết khi vua mới sinh, ở phủ Trường Yên có con trâu của nhà dân tự nhiên thay sừng khác, người ấy cho là điềm không lành, lấy làm lúng túng. Có người thầy bói ở phố Cầu Đông giỏi chiêm nghiệm đi qua nhà ấy cười mà nói : “ Đó là điềm thay đổi, can dự gì đến nhà anh ” thì người ấy mới hết lo … như vậy hoàn toàn có thể nói cầu Đông, cầu Dền là những bảo vật di tích lịch sử ăn sâu vào tiềm thức và niềm tự hào của người dân cố đô. Và hình ảnh cầu Đông cùng làng quê Trường Yên với bến sông, hàng cau, lá trầu, bờ sông đã được tái hiện rất sinh động trong bài hát .
Bài hát Chị Tôi như một tặng phẩm mà Trần Tiến đã gửi khuyến mãi ngay người dân những làng cổ Trường Yên. Như một di sản văn hóa truyền thống phi vật thể làm giàu thêm truyền thống lịch sử văn hóa truyền thống của mảnh đất từng là kinh đô nước Việt một thưở oai hùng .
Theo những cụ cao niên trong làng Yên Thành, nhân vật tôi – tức tác giả bài hát là con trai út trong mái ấm gia đình có 2 con gái, một con trai. Ông sinh năm 1947, bố mất sớm, mẹ ông bị ốm liệt đến năm ông 20 tuổi thì mất. Người chị cả của ông sinh năm 1950, chị còn lại sinh năm 1945. Theo phong tục cũ thì con gái phải tang cha mẹ 3 năm, đó là nguyên do khiến người chị cả lỡ bước khi “ người đàn ông ” trong bài hát không đủ kiên trì để chờ đón nữa. Người đàn ông này cũng không rõ lai lịch ngoài việc về xây chiếc cầu nối bờ sông .
Như vậy thì trong bài thơ này ngoài chiếc cầu cong cong còn có thêm hình ảnh chiếc cầu xây nữa mà thời gian hình thành của nó thì người dân Trường Yên này ai cũng biết, duy có người đàn ông lạ lẫm kia mà sau này người em trai trở thành kỹ sư kiến thiết xây dựng hoàn toàn có thể hiểu thông cảm cho anh ta vì nguyên do nghề nghiệp, việc làm mà quyết tử tình riêng .
Sau khi chị cả mất, người em trai theo học ĐH kiến thiết xây dựng và thường lui về sống cùng mái ấm gia đình người chị thứ 2 lúc này cũng đã xa giá theo chồng. Vì thế mà những lần quay trở lại cố hương của anh thường mang nhiều cảm hứng khi toàn bộ chỉ là những kỷ niệm và hồi ức bên nấm mồ người chị .
Tác phẩm thơ của người kỹ sư thiết kế xây dựng này trở lên nổi tiếng khi nó được đăng tải và nhạc sĩ Trần Tiến đã sử dụng để sáng tác ra bài hát “ chị tôi ”. Bài hát mang đậm triết lý nhân sinh thâm thúy về thân phận của người con gái khi mà xã hội còn trọng nam khinh nữ, không hề quyết định hành động được số phận của mình .
Ngày nay, cầu Đông, cầu Dền, nghĩa Trang, phố Chợ vẫn còn đó ngân vang bài ca bất hủ nhưng những nhân vật trong bài hát “ Chị Tôi ” có vẻ như chỉ còn trong hoài niệm. Thật xúc động khi đứng bên cầu Đông mà nghe bài hát Chị Tôi ” .
( Nguyễn Cao Tấn – Diễn đàn đồng hương Tỉnh Ninh Bình )
Đô Thị Cổ Hoa Lư – Làng Cổ Yên Thành
( Nguyễn Cao Tấn – January 2, 2011 11 : 57 PM [ GMT ] )

Đô thị cổ Hoa Lư

Hoa Lư là đô thị tiên phong trong lịch sử dân tộc Nước Ta. Năm 970, đồng xu tiền Nước Ta tiên phong đã được Vua Đinh Tiên Hoàng cho phát hành, lưu lại sự sinh ra của nền kinh tế tài chính, kinh tế tài chính của chính sách phong kiến TW tập quyền. Đại Việt Sử ký toàn thư cho biết năm Tỉnh Thái Bình thứ 7 ( 976 ) tại đây thuyền buôn quốc tế tới dâng sản vật, kết mối giao thương mua bán với Đại Cồ Việt. Khu di tích lịch sử Hoa Lư hiện tại có nhiều địa điểm gắn liền với lịch sử dân tộc hình thành đô thị Hoa Lư cũng như Thăng Long sau này là phố chợ, núi chợ, tường Dền, thành Dền, cầu Dền, cầu Đông, tường Đông, cửa Đông và phủ Chợ .
Sau khi nhà Lý dời đô về Thăng Long, Hoa Lư vẫn mang dáng dấp của một đô thị cổ kính được chăm sóc, khám phá. Những ngôi nhà cổ ở đây mang nét đặc trưng của châu thổ Bắc Bộ, được hình thành từ những tục quán hoạt động và sinh hoạt văn hóa truyền thống truyền kiếp. Các nhà nghiên cứu còn so sánh Hoa Lư với đô thị Tràng An, đô thị cổ nhất của Trung Quốc qua vế đối “ Hoa Lư đô thị Hán Tràng An ”. Với núi cao, hào sâu, Đô thị Hoa Lư vừa là quân thành lợi hại, hiểm hóc vừa hùng tráng, hữu tình của một thắng cảnh .
Dấu ấn đô thị cổ Hoa Lư còn lại ở nhiều di tích lịch sử và tập tục văn hóa truyền thống của những làng cổ Yên Thành và làng cổ Yên Thượng .

Làng cổ Yên Thành

Làng cổ Yên Thành được số lượng giới hạn bởi 3 cổng chốt : cửa bắc vào TT di tích lịch sử Hoa Lư, cửa bắc vào kinh đô Hoa Lư xưa tại vị trí cầu Dền và cầu Đông nối với làng Yên Thượng .
Làng nằm khá khác biệt, ba mặt giáp sông Sào Khê ngăn cách với làng Yên Thượng, phía nam giáp với những di tích lịch sử TT cố đô Hoa Lư, phía tây giáp với núi Đìa, núi Chợ .
Làng Yên Thành được chia thành 4 thôn : Đông, Đoài, Nam, Bắc. Đây là làng duy nhất ở Trường Yên chia thôn theo những hướng truyền thống Nước Ta. Trung tâm xã Trường Yên thuộc làng này .
Về vị trí so với kinh đô Hoa Lư xưa thì làng cổ Yên Thành nằm ở phía bắc của thành Đông. Trong sơ đồ kinh đô Hoa Lư thì thành Đông là nơi đặt hoàng cung TT, thành Tây là khu hậu cung, thành Nam là khu vực phòng thủ quân sự chiến lược .
Nhờ ở vào vị trí đặc biệt quan trọng mà làng Yên Thành có rất nhiều di tích lịch sử của cố đô Hoa Lư và lưu giữ nhiều phong tục tập quán truyền thống. Đình Yên Thành là nơi hoạt động và sinh hoạt của làng. Các di tích lịch sử khác do làng quản trị gồm : đền Vua Đinh Tiên Hoàng, đền Vua Lê Đại Hành, chùa Nhất Trụ, phủ Vườn Thiên, chùa Cổ Am và phủ Chợ .

(Nguyễn Cao Tấn – January 3, 2011 12:00 AM (GMT))

Khác với những kinh đô chính thống khác ở Nước Ta, kinh đô Hoa Lư có một vai trò lịch sử dân tộc đặc biệt quan trọng : là nơi lưu lại sự sinh ra kinh thành Thăng Long – TP.HN, Hà Nội Thủ Đô hiện tại của quốc gia Nước Ta. Mốc son Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư về Thăng Long mà dẫn chứng là chiếu dời đô được xác lập là thời gian khai sinh lịch sử dân tộc Hà Nội Thủ Đô mặc dầu với việc lan rộng ra diện tích quy hoạnh hầu hết những vùng đất đế đô của Nước Ta có trước Hoa Lư như Mê Linh ( Hai Bà Trưng ), Long Biên ( nhà Tiền Lý ), Cổ Loa ( nhà Ngô ) nay đều thuộc về TP.HN .
Hoa Lư gắn liền với sự nghiệp của 2 vua đầu triều đại nhà Lý. Vua Lý Thái Tổ không tự khởi nghiệp từ Thăng Long để chọn nơi này làm kinh đô mà là người được triều đình Hoa Lư tiến cử lên ngôi thay nhà Tiền Lê. Vì thế mà mạng lưới hệ thống triều đình và cơ sở vật chất của kinh thành Thăng Long sau này đều thừa kế từ kinh đô Hoa Lư trước đó. Để tưởng niệm công lao đặt nền móng kiến thiết xây dựng độc lập tự chủ của quốc gia và nhớ đến Cố đô Hoa Lư, nhà Lý đã kiến thiết xây dựng nhiều khu công trình kiến trúc giống như ở Hoa Lư tại khu vực ở Thăng Long mà chúng vẫn sống sót đến tận nay như : Ô Cầu Dền, phố Tràng Tiền, phố Cầu Đông, chùa Một Cột, ngã ba Bồ Đề, cống Trẹm, tháp Báo Thiên, phố Đình Ngang … Sách Đại Nam nhất thống chí quyển XIV tỉnh Tỉnh Ninh Bình, mục cổ tích chép : “ Đô cũ nhà Đinh, nhà Lê ở xã Trường Yên Thượng và Trường Yên Hạ về phía tây-bắc huyện Gia Viễn, có nội thành của thành phố và ngoài thành phố, có cửa xây bằng đá, lại có những thương hiệu : cầu Đông, cầu Dền, cầu Muống, Tràng Tiền, chùa Tháp, chùa Nhất Trụ ,. .. nền cũ vẫn còn. Về sau Lý Thái Tổ dời đô đến Thăng Long đều dùng theo những thương hiệu ấy … ”. Theo những thần tích ở cố đô Hoa Lư thì Lý Thái Tổ có một hoàng hậu là con gái của Lê Đại Hành và Dương Vân Nga tên là Lê Thị Phất Ngân, chính người con gái đó đã sinh ra Lý Thái Tông vị vua thứ hai của triều lý có tuổi thơ 10 năm gắn bó với vùng đất cố đô trước khi về với Thăng Long. Lý Thái Tông sau này xây chùa Một Cột, đền Đồng Cổ, đền Phạm Cự Lượng ở Thăng Long ; đào kênh Lẫm, đầm Lẫm ở Thần Phù ( Hoa Lư ) làm phòng tuyến đánh dẹp Chiêm Thành và nghi lễ cày ruộng tịch điền đều noi theo truyền thống cuội nguồn từ Vua Lê Đại Hành .
Các nhà nghiên cứu cho rằng Lý Thái Tổ đã nhận thấy kinh đô Hoa Lư chật hẹp, không hề mở mang thành nơi đô hội được, không tương thích với vị thế mới của quốc gia. Năm 1010, vị vua này đã ban Chiếu dời đô để kiến thiết xây dựng kinh đô tại Thăng Long. Đây là một sự kiện lịch sử dân tộc rất quan trọng không chỉ riêng với Hoa Lư và Thăng Long, là mốc son ghi lại lịch sử dân tộc hình thành Thành Phố Hà Nội TP. Hà Nội của Nước Ta trên cơ sở, nền tảng kinh đô Hoa Lư. Như vậy kinh đô Hoa Lư sống sót được 42 năm, trong đó 12 năm đầu là triều Đinh ( 968 – 980 ), 29 năm tiếp nối là triều Tiền Lê ( 980 – 1009 ) [ 11 ] và năm cuối ( 1009 – 1010 ) là triều Lý .
Sau khi nhà Lý dời đô về Thăng Long, Hoa Lư vẫn giữ vai trò là một địa thế căn cứ quân sự chiến lược và TT văn hóa truyền thống của những triều đại nhà Trần, Hậu Lê, nhà Mạc, Tây Sơn .
Nhà Trần sử dụng thành Nam Tràng An của cố đô Hoa Lư để làm cứ địa kháng chiến chống Nguyên Mông. Vua Trần Thái Tông liên tục kiến thiết xây dựng ở Hoa Lư hành cung Vũ Lâm, đền Trần thờ thần Quý Minh và chùa A Nậu. Cung Vũ Lâm là nơi những vua trần xuất gia tu hành .
Nhà Hậu Lê, thời Lê Thánh Tông, Đại Việt sử ký toàn thư chép rằng “ Ngày 16, vua thân hành dẫn đại ngự giá khởi hành, trời mưa nhỏ, gió rét. Tư thiên giám Tạ Khắc Hải tâu rằng : “ Mưa là mưa nhuần quân, gió từ phương bắc là gió hòa ”. Cho nên khi thuyền đi vua đi, có câu thơ rằng : “ Trăm vạn quân đi đánh cõi xa, Mui thuyền mưu đội thấm quân ta ”. Vua liền sai Lại bộ thượng thư Nguyễn Như Đổ tế đền Đinh Tiên Hoàng, để cầu cho quân đi thắng trận .
Mùa đông năm Canh Dần ( 1770 ) chúa Trịnh Sâm đi tuần thú cõi Tây, lúc quay thuyền quay trở lại, đi tắt tới đất Tràng An thăm cảnh Hoa Lư. Nhìn bốn phía núi xanh, nước biếc, cửa khoá mấy lần, từng bước đều là thành vàng và hào nước. Non sông hùng tráng, hình thắng to lớn. Xem dấu vết của triều Đinh mà hờ hững xơ xác … khiến ông cảm khái làm một bài thơ để tả nỗi lòng :

Quay thuyền về tới bến Trường Yên,
Nhác thấy Hoa Lư cũng thuận miền.
Như tấm lụa chăng, hang giội nước,
Có từng núi mọc, cửa chồng then.
Cố đô đã mấy hồi thay đổi,
Thiên phủ còn nguyên dấu vững bền.
Hưng phế xưa nay bao chuyện cũ
Lòng dân đáng sợ chớ nên quên.”

Qua triều đại Tây Sơn, một lần nữa đất Hoa Lư trở thành cứ địa phòng ngự để đại phá quân Thanh với những địa điểm phòng tuyến Tam Điệp, đồn Gián Khẩu và chùa Bái Đính. Đến triều đại nhà Nguyễn, những vua liên tục tôn tạo những di tích lịch sử Hoa Lư và kiến thiết xây dựng những lăng mộ, tăng cấp tiệc tùng cố đô Hoa Lư .
Sau thời đại của văn hóa truyền thống Ðông Sơn, văn minh sông Hồng, lịch sử dân tộc văn hóa truyền thống văn minh Nước Ta bước vào thời đại lớn thứ hai của nó là thời đại Ðại Cồ Việt – Ðại Việt – Nước Ta, với ba thời kỳ văn hóa truyền thống dài ngắn khác nhau : văn hóa truyền thống Hoa Lư, văn hóa truyền thống Thăng Long và văn hóa truyền thống Phú Xuân .
Thế kỷ 10, khi quốc gia Ðại Cồ Việt bước vào kỷ nguyên độc lập tự chủ lâu bền hơn, cũng là lúc phát sinh những mầm mống của một nền văn học dân tộc bản địa dưới hình thức chữ Hán và chịu ảnh hưởng tác động của tư tưởng Phật giáo. Các danh nhân như Khuông Việt, Pháp Thuận và Vạn Hạnh là những người được triều đình trọng dụng và có tầm tác động ảnh hưởng lớn đến văn hóa truyền thống dân tộc bản địa. Đinh Tiên Hoàng là người tiên phong lập chức tăng thống đưa phật giáo trở thành quốc đạo. Từ năm Canh Ngọ 970, Đinh Tiên Hoàng truyền cho đúc tiền đồng, là tiền tệ xưa nhất ở Nước Ta, gọi là tiền đồng Tỉnh Thái Bình, đặt nền móng cho nền kinh tế tài chính – tiền tệ của Nhà nước phong kiến Nước Ta. Từ năm 976, thuyền buôn của những quốc tế đến dâng sản vật của nước họ, kết mối giao thương mua bán với Đại Cồ Việt .
Lịch triều hiến chương loại chí nhận xét :
“ Xét nước ta từ thời Hùng Vương mới khởi đầu thông hiếu với Trung Quốc nhưng thương hiệu còn nhỏ không được dự vào hàng chư hầu triều hội … đến khi Đinh Tiên Hoàng bình định những sứ quân, Phục hồi mở mang bờ cõi, bấy giờ điển lễ, sách phong của Trung Quốc mới cho đứng riêng là một nước ”
Trong lịch sử dân tộc Nước Ta, Lê Hoàn không chỉ là một vị hoàng đế có những góp phần lớn trong chống Tống phương Bắc, quân Chiêm phương Nam, giữ gìn và củng cố nền độc lập dân tộc bản địa mà còn có nhiều công lao trong sự nghiệp ngoại giao, kiến thiết xây dựng và thiết kế quốc gia Đại Cồ Việt. Lê Hoàn cũng là người tạo tiền đề, điều kiện kèm theo để thời hạn sau đó Lý Công Uẩn có đủ năng lực dời đô từ Hoa Lư về Thăng Long năm 1010, mở ra một kỷ nguyên tăng trưởng lâu bền hơn của văn hóa truyền thống Thăng Long – TP. Hà Nội. Lê Đại Hành khi làm vua cho thiết kế xây dựng nhiều khu công trình, tăng nhanh sản xuất nông nghiệp và thủ công nghiệp để chấn hưng quốc gia. Ông là vị vua khởi đầu cho lễ tịch điền nhằm mục đích khuyến khích sản xuất nông nghiệp dưới chính sách phong kiến Nước Ta. Mở đầu cho một lễ nghi trọng đại mà những vương triều sau liên tục noi theo để khuyến khích tăng trưởng sản xuất nông nghiệp. Lê Đại Hành cũng là vị vua tiên phong tổ chức triển khai đào sông. Công trình đào sông Nhà Lê do Lê Hoàn khởi dựng là con đường giao thông vận tải thuỷ trong nước tiên phong của Nước Ta. Sự nghiệp khởi đầu vĩ đại đó đã trở thành mục tiêu hành vi của những thời Lý, Trần, Lê, Nguyễn sau này .
Lê Hoàn là người mở màn và xác lập những nguyên tắc cơ bản của nền ngoại giao Đại Việt. Nhà Tống là triều đại phong kiến hùng mạnh nhất châu Á đương thời mang nặng tư tưởng bành trướng đã phải từng bước thừa nhận sức mạnh, thế lực của vương quốc độc lập Đại Cồ Việt, đã phong cho Lê Hoàn những tước vị cao như Giao Chỉ quận vương, Nam Bình vương, sứ thần Tống còn làm thơ tôn Lê Hoàn tài ba không khác gì vua Tống. Phan Huy Chú nhìn nhận : “ Nhà Tiền Lê tiếp đãi sứ nhà Tống, tình ý và văn thư rất là chu đáo. Khúc hát hay cũng đủ khoe có nhân tài mà quốc thể được thêm tôn trọng làm cho người Bắc phải khuất phục ”. Đại Việt sử ký toàn thư ghi nhà vua còn sắp xếp sư Pháp Thuận giả làm người chở đò ra đón sứ giả Lý Giác. Câu chuyện hai người đã mượn bài thư Vịnh ngỗng của Lạc Tân Vương đời Đường để nối vần đối đáp với nhau nhân có hai con ngỗng bơi trên mặt sông, đã khiến Lý Giác rất thú vị và bị chinh phục đã trở thành giai thoại mê hoặc trong bang giao và văn học. Sau đó, về sứ quán Lý Giác đã làm một bài thư gửi khuyến mãi ngỏ ý “ tôn Lê Hoàn không khác gì vua Tống ” như lời Khuông Việt đại sư nói .
PGS. Bùi Duy Tân phát hiện bài thơ Nam quốc sơn hà, một kiệt lác văn chương, cũng đồng thời là bản tuyên ngôn độc lập tiên phong của dân tộc bản địa Nước Ta Open tiên phong trong cuộc kháng chiến chống Tống lần thứ nhất của Lê Hoàn và cũng được Lý Thường Kiệt vận dụng ở lần kháng chiến chống Tống thứ hai. PGS.TS Trần Bá Chí cũng khẳng định chắc chắn : Nam quốc sơn hà là bản tuyên ngôn độc lập, chỉ hoàn toàn có thể sinh ra sau hàng ngàn năm bắc thuộc, nhưng không phải vào thời Ngô Quyền còn loạn lạc, chưa tức vị, trước khi chống Nam Hán, mà là ở thời Vua Lê Đại Hành chống Tống khi thể chế, ngôi vị đã vững vàng, an định. Kiệt tác thứ hai, ở triều đại hoàng đế Lê Hoàn là một bài ngũ ngôn tuyệt cú của nhà sư Pháp Thuận. Đây là bài thơ có tên tác giả Open sớm nhất, nên được đặt vào vị trí khai sáng cho văn học cổ dân tộc bản địa. Cũng như Nam quốc sơn hà, Quốc tộ là bài thơ giàu sắc thái chính luận, một bài thơ viết về những yếu tố chính trị xã hội hiện hành của quốc gia. Để vấn đáp nhà vua “ hỏi về vận nước ngắn dài ”, nhà thơ đã lấy ngôn từ đơn giản và giản dị mà thâm thúy, bày tỏ chính kiến của mình : “ Vận mệnh nước nhà lâu bền hơn, vững chắc khi nhà vua dựng mở được nền thái bình bằng phương sách “. Nếu Nam quốc sơn hà có giá trị như một bản tuyên ngôn độc lập, thì những nhà nghiên cứu chứng minh và khẳng định Quốc tộ có giá trị như một bản tuyên ngôn độc lập. Hai bài thơ là hai siêu phẩm văn chương bổ trợ cho nhau, hoàn thành xong Tuyên ngôn độc lập, Tuyên ngôn hoà bình tiên phong của dân tộc bản địa, chính là cột mốc khai sáng văn học Nước Ta .
Là kinh đô tiên phong của nhà nước phong kiến tập quyền Nước Ta, Hoa Lư còn là đất tổ sản sinh nhiều giá trị văn hóa truyền thống thuần Việt. Kinh đô này là đất tổ của nghệ thuật và thẩm mỹ sân khấu chèo mà người sáng lập là bà Phạm Thị Trân, một vũ ca tài ba trong hoàng cung nhà Đinh. Đây là mô hình sân khâu tiêu biểu vượt trội nhất của Nước Ta. Các truyền thuyết thần thoại lịch sử vẻ vang hát Tuồng cũng ghi rằng mô hình ngày hình thành vào thời Tiền Lê năm 1005, khi một kép hát người Tàu tên là Liêm Thu Tâm đến Hoa Lư và trình diễn lối hát xướng phổ cập bên nhà Tống và được vua Lê Long Đĩnh thâu dụng, bổ là phường trưởng để dạy cung nữ ca hát trong cung .
( Nguyễn Cao Tấn – August 12, 2011 09 : 36 PM [ GMT ] )
Kinh đô Hoa Lư xưa có 3 vòng thành : thành Đông, thành Tây, thành Nam. Thành Đông còn được gọi là thành ngoài ( ngoại ), thành Tây còn được gọi là thành trong ( nội ), 2 thành này đều thuộc xã Trường Yên và là nơi đặt cung điện Hoa Lư nên nó được gọi chung là thành Hoa Lư với tổng diện tích quy hoạnh 3 km2 còn thành Nam là khu vực phòng thủ quân sự chiến lược, có vị trí nằm ở phía nam thông thủy với hang Luồn – sông Sào Khê và là thành lớn gấp nhiều lần so với thành Hoa Lư. Hiện nay nơi đây là quần thể hang động Tràng An nổi tiếng với rất nhiều di tích lịch sử gắn với lịch sử dân tộc thời Đinh Lê và những Tướng quản lý như phủ Khống, phủ Đột, đền Trần, động Liên Hoa …
Tương ứng với 3 vòng thành, kinh đô Hoa Lư xưa có mạng lưới hệ thống 6 cổng thành tương ứng 2 lớp gồm : Đông, Tây, Nam và 3 cửa thành : Đông, Nam, Bắc. 3 cổng ngoài Hoa Lư đặt cách xa TT 5 km, 3 cổng trong xưa giống như là một cổng vòm xuyên qua tường thành cách TT hoàng cung 1 km được lính gác căn phòng cẩn mật, 3 cửa thành đều được đặt trong thành Đông để dẫn vào hoàng cung, chỉ Open khi vua, quan thiết triều. Hiện nay Tỉnh Ninh Bình đã có kế hoạch Phục hồi mạng lưới hệ thống cổng thành, cửa thành này :
– Cổng Đông ngoài vào cố đô Hoa Lư đặt tại thị xã Thiên Tôn lúc bấy giờ, nơi đây có động Thiên Tôn là tiền đồn để sứ giả quốc tế trình báo khi vào kinh đô Hoa Lư. Thần Thiên Tôn được thờ ở đây là một vị thần trấn trạch phía đông Hoa Lư tứ trấn. Cổng Đông trong nay chỉ còn là dấu tích nằm ở xóm Đông Môn, Trường Yên, rất gần cầu Đông gắn với hang thầy Bói và câu truyện bà già đi chợ cầu Đông. Hiện ở đây còn bia cửa Đông là di tích lịch sử quý và hiếm. Cửa Đông là cửa chính vào khu di tích lịch sử lúc bấy giờ, nó được thiết kế xây dựng bằng đá rất bề thế .
– Cổng Tây ngoài vào cố đô Hoa Lư xưa đặt tại địa phận giáp ranh 2 xã Sơn Lai – Gia Sinh, rất gần chùa Bái Đính, tại đây còn nhiều đền thờ Vua Đinh Tiên Hoàng ở những thôn Me, thôn Lược và dấu tích địa thế căn cứ cửa ngõ phía tây gắn với sự tích thần Cao Sơn trấn tây Hoa Lư tứ trấn đã giúp dân làng tìm ra một loại cây búng báng hoàn toàn có thể làm bột thay gạo, thần lấy tên mình đặt cho cây Quan Lang. Cổng Tây trong vào cố đô Hoa Lư nằm trên đoạn thành nối từ núi Cánh Hàn đến núi Hang Tó, tức hiện nằm giữa đường nối từ chùa Duyên Ninh đến đền Vực Vông thuộc thôn Chi Phong xã Trường Yên. Từ cổng Tây trong qua cửa Bắc hoặc cửa Nam để vào hoàng cung. Cửa Bắc hiện nằm giữa đền Vua Lê Đại Hành và chùa Nhất Trụ, đã được kiến thiết xây dựng .
– Cổng Nam ngoài thuộc xã Ninh Nhất, nơi có nhiều đền thờ thần Quý Minh Đại Vương trấn Nam Hoa Lư tứ trấn, hiện đã có quy mô kiến thiết xây dựng nhưng nó sẽ lùi lệch một chút ít về gần TT thành phố Tỉnh Ninh Bình. Cổng Nam trong nằm ở phía nam cầu Ghềnh Tháp lúc bấy giờ. Cửa Nam vào kinh đô được thiết kế xây dựng gần chân núi Mã Yên, nay là đường từ đền Vua Đinh Tiên Hoàng ra lăng mộ Vua Lê Đại Hành và chùa Kim Ngân .
Thoạt nhìn, những cổng Hoa Lư có hình dáng khác nhau nhưng chúng đều có chung một đặc thù là mô phỏng kiến trúc truyền thống Nước Ta, điều độc lạ nhất ở đây là phần mái chồng diêm 2 tầng theo kiểu kiến trúc chùa Nhất Trụ trong quần thể di sản Hoa Lư, nơi có thạch kinh cổ nhất Nước Ta và nhiều cổ vật gắn với lịch sử dân tộc từ thời Đinh Tiên Hoàng Đế. Về vật tư, những cổng vào Hoa Lư và cửa Hoa Lư đều được kiến thiết xây dựng bằng vật tư chính là đá xanh Tỉnh Ninh Bình, có nhiều họa tiết, hoa văn mang đậm truyền thống của vùng đất cố đô .
Trong mạng lưới hệ thống 3 cổng ngoài, 3 cổng trong, 3 cửa vào TT cung điện Hoa Lư thì trục giao thông vận tải quan trọng nhất là tuyến cổng Đông ngoài đến cửa Đông. Vì thế mà 2 di tích lịch sử này đã được Phục hồi rất thành công xuất sắc tạo vẻ đẹp mỹ quan cho cố đô Hoa Lư .
Dự án thiết kế xây dựng và Phục hồi cổng thành Hoa Lư ở phía đông chào mừng Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – TP. Hà Nội với kinh phí đầu tư kiến thiết xây dựng trên 19 tỷ đồng bằng nguồn vốn Trung ương. Dự án được thi công từ đầu năm 2009, hoàn thành xong đúng dịp 1000 năm Hoa Lư – Thăng Long – TP.HN. Công trình cổng đông Cố đô Hoa Lư là khu công trình có ý nghĩa lịch sử vẻ vang và kiến trúc độc lạ, được kiến thiết xây dựng bằng vật liệu đá, có chiều cao 17,34 m, mặt phẳng cắt rộng 33,12 m, kiến trúc dạng cổng Tam quan. Việc thiết kế xây dựng cổng thành Hoa Lư giúp người dân tưởng tượng những nét kiến trúc văn hóa truyền thống tiêu biểu vượt trội, đặc trưng của triều đại Vua Đinh, Lê. Công trình còn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng giáo dục truyền thống cuội nguồn, khơi dậy niềm tự hào của người dân Cố đô về một vùng đất “ địa linh nhân kiệt ” – nơi khởi xướng của Thăng Long-Hà Nội .
Sau khi lựa chọn nhiều giải pháp phong cách thiết kế, nhân ngày Lễ hội truyền thống cuội nguồn Cố Đô Hoa Lư năm 2007, Ủy Ban Nhân Dân huyện Hoa Lư đã dựng cổng giả định, tỷ suất 1/1 tại đường vào đền Đinh – Lê, khu vực TT huyện, nhằm mục đích trưng cầu quan điểm góp phần của cán bộ, nhân dân để hoàn hảo và thiết kế xây dựng cổng chính thức .
Triều Đinh xây dựng sau hàng ngàn năm Bắc thuộc, khi mà những quy mô thành lũy kiểu Hán ngang bằng sổ ngay, phương hướng tề chỉnh, quy cách kiến thiết xây dựng trở thành công thức, đã mọc lên không ít ở nhiều nơi. Nhưng thành Hoa Lư độc lạ được thiết kế xây dựng lại không theo một khuôn mẫu Trung Quốc của bất kể thời nào. Là một địa thế căn cứ quân sự chiến lược, Hoa Lư đã đạt tới đỉnh điểm về mức độ bền vững và kiên cố, hiểm trở của một khu công trình phòng thủ. Có thể coi Hoa Lư là một khu công trình kiến trúc quân sự chiến lược hiếm có trong lịch sử vẻ vang Nước Ta và cả trong lịch sử vẻ vang những nước khác đương thời. Hoa Lư là một tòa nhà nổi bật cho chiêu thức kiến thiết xây dựng tận dụng vị trí tự nhiên. Cũng bởi lẽ đó mà thành Hoa Lư có dáng hình độc lạ, có khá đầy đủ đặc thù vững chắc, hiểm trở của một khu công trình quân sự chiến lược, lại thêm tính kỳ vĩ, hữu tình của một thắng cảnh .
Hiện nay thành thiên tạo vẫn còn, thành nhân tạo và hoàng cung chỉ còn là những dấu tích đang được khai thác. Các nhà khảo cổ đào 1 số ít đoạn tường thành phát hiện ở những khu vực này có móng thành bằng cành cây với nhiều cọc đóng xuống sâu. Phía trong của tường thành xây bằng gạch, dày đến 0,45 m, cao từ 8-10 mét. Chân tường kè đá tảng, gạch bó và đóng cọc gỗ. Loại gạch thông dụng có size 30 x 16 x 4 cm, trên gạch thường có in những dòng chữ “ Đại Việt quốc quân thành chuyên ” và “ Giang Tây quân ”. Phía ngoài tường gạch là tường đất đắp rất dày .
Các cổng thành Hoa Lư và cửa thành Hoa Lư sau khi được Phục hồi kiến thiết xây dựng góp thêm phần tạo thêm những điểm nhấn kiến trúc trước khi vào khu di tích lịch sử Hoa Lư vốn thâm nghiêm và trầm mặc, giúp hành khách tưởng tượng phần nào diện mạo bề thế của kinh đô Hoa Lư xưa cách đây hơn 1000 năm trước để ngưỡng mộ và tự hào về truyền thống lịch sử yêu nước nồng nàn và bất diệt. Cùng với những dự án Bất Động Sản đang và sẽ được kiến thiết xây dựng, tu tạo như : cổng Nam, đền Bim, nền móng hoàng cung, tường thành, hào nước phủ bọc xung quanh cố đô, đền thờ những tổ nghề Nước Ta … kỳ vọng trong tương lai cố đô Hoa Lư sẽ là một điểm đến mê hoặc của du lịch Tỉnh Ninh Bình và Nước Ta .
“ Chị tôi ” – ca khúc bất hủ về phụ nữ khiến Trần Tiến sợ nhất
( Giao Anh )
“ Chị tôi ” có lẽ rằng là một trong số ít những nhạc phẩm tầm cỡ mà mỗi năm, khi tới ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, không ít người theo dõi bồi hồi bật lại. Bởi dẫu cho khoảng trống của thời bấy giờ đã khác, sự quyết tử cũng mang sắc tố khác, nhưng nỗi niềm mà “ Chị tôi ” khơi lên trong trái tim người nghe vẫn mãi vẹn nguyên …
Nhạc sĩ Trần Tiến sinh năm 1947 tại Hà Tây cũ. Ông được phần đông người theo dõi yêu quý và ca tụng là “ Nhạc sĩ của những khúc du ca ”. Trong số hàng trăm sáng tác nổi tiếng, những bài hát về phụ nữ chiếm số lượng khá lớn. Trong đó, ca khúc “ Chị tôi ” nằm lòng trong nhiều thế hệ người theo dõi Việt .
“ Chị tôi ” kể về cuộc sống của một người chị tảo tần sớm hôm, quyết tử cả tuổi thanh xuân và niềm hạnh phúc riêng của mình để lo cho đàn em. Hát về ca khúc mộc mạc và da diết đến thắt lòng này, nhiều nghệ sĩ như Bằng Kiều, Quang Linh, Tùng Dương … đều từng mang đến cho người theo dõi sự xúc động và niềm đồng cảm riêng. Tuy nhiên, theo nhiều người theo dõi, “ cha đẻ ” của ca khúc – nhạc sĩ Trần Tiến là người bộc lộ ca khúc này thành công xuất sắc nhất .
Tác giả của hàng loạt ca khúc đồng quê từng tâm sự rằng, đời nhạc sỹ, ca sỹ của ông sợ nhất là phải hát 2 ca khúc “ Chị tôi ” và “ Vết chân tròn trên cát ”. Có lẽ khi những lời ca cất lên, trái tim người lính một thời ấy phải sống lại những nỗi đau mà ông đã trải qua. Những câu chữ mộc mạc, lối hát như tỷ tê kể chuyện, âm nhạc chân chất từ cây ghi ta nhuốm màu thời hạn … lại tha thiết và da diết đến lạ .
Về thực trạng sáng tác ca khúc “ Chị tôi ”, Blogger Nguyễn Cao Tấn năm 2011 có viết :
“ Bài thơ “ Chị tôi ” là của một cựu sinh viên trường Xây dựng sáng tác. Sau năm 1980, bài thơ này được Trần Tiến sử dụng để viết thành ca khúc nổi tiếng về số phận của những người thôn nữ. Đây là một tặng phẩm mà Trần Tiến đã gửi Tặng Kèm người dân làng cổ Trường Yên ( Hoa Lư – Tỉnh Ninh Bình ), nơi có địa điểm Cầu Đông nổi tiếng .
Theo những cụ cao niên trong làng Yên Thành, nhân vật tôi – tức tác giả bài hát là con trai út trong mái ấm gia đình có 2 con gái, một con trai. Ông sinh năm 1947, bố mất sớm, mẹ ông bị ốm liệt đến năm ông 20 tuổi thì mất. Người chị cả của ông sinh năm 1950, chị còn lại sinh năm 1945. Theo phong tục cũ thì con gái phải tang cha mẹ 3 năm, đó là nguyên do khiến người chị cả lỡ bước khi “ người đàn ông ” trong bài hát không đủ kiên trì để chờ đón nữa. Người đàn ông này cũng không rõ lai lịch ngoài việc về xây chiếc cầu nối bờ sông .
Sau khi chị cả mất, người em trai theo học ĐH kiến thiết xây dựng và thường lui về sống cùng mái ấm gia đình người chị thứ 2 lúc này cũng đã xa giá theo chồng. Vì thế mà những lần trở lại cố hương của anh thường mang nhiều xúc cảm khi toàn bộ chỉ là những kỷ niệm và hồi ức bên nấm mồ người chị. Tác phẩm thơ của người kỹ sư thiết kế xây dựng này trở lên nổi tiếng khi nó được đăng tải và nhạc sĩ Trần Tiến đã sử dụng để sáng tác ra bài hát “ chị tôi ”. Bài hát mang đậm triết lý nhân sinh thâm thúy về thân phận của người con gái khi mà xã hội còn trọng nam khinh nữ, không hề quyết định hành động được số phận của mình ” .
Trong một lần giao lưu trực tuyến trên VnExpress, nhạc sĩ Trần Tiến từng được một fan hâm mộ hỏi “ Liệu người chị trong bài Chị tôi có phải là chị ruột của chú ? Và người ấy còn sống không ? ”. Trần Tiến đã vấn đáp : “ Chị của chú vẫn còn sống nhưng vẫn thích bài hát chú viết về những người chị khác, đồng ý những người bạn xưa đến nhà thắp nhang mình vì bài hát là thực sự cộng với tưởng tượng. Chị rất hãnh diện về bài hát này ” .
Trong chương trình Cuộc sống thường ngày của VTV, Trần Tiến cũng vấn đáp về vướng mắc này. Ông nói, “ Trong ca khúc Chị tôi, có một nửa là tôi viết về chị ruột của tôi, còn 50% là về những người chị khác, những người phụ nữ khiến tôi vô cùng khâm phục. Họ đã chịu đựng, hi sinh để lo ngại cho những em mà quên đi niềm hạnh phúc riêng của mình ” .
“ Chị tôi ” có lẽ rằng là một trong số ít những nhạc phẩm tầm cỡ mà mỗi năm, khi tới ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, không ít người theo dõi bồi hồi bật lại. Bởi dẫu cho khoảng trống của thời giờ đây đã khác, sự quyết tử cũng mang sắc tố khác, nhưng nỗi niềm mà “ Chị tôi ” khơi lên trong trái tim người nghe vẫn mãi vẹn nguyên …
( Giao Anh )
oOo

Chị Tôi – NS Trần Tiến:

Chị Tôi – Ca sĩ Trần Thu Hà:

Chị Tôi – Ca sĩ Bằng Kiều:

Chị Tôi – Ca sĩ Quang Linh:

Share this:

  • Thêm

Thích bài này:

Thích

Đang tải …

Source: https://nhacchuong.net
Category: Bảng xếp hạng nhạc chuông

1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars (No Ratings Yet)
Loading...

Trả lời

Liên hệ với chúng tôi

Some text some message..
Link xoilac 1 anstad.com, Link xoilac 2 sosmap.net, Link xoilac 3 cultureandyouth.org, Link xoilac 4 xoilac1.site, Link xoilac 5 phongkhamago.com, Link xoilac 6 myphamtocso1.com, Link xoilac 7 greenparkhadong.com,