Cựu SV 2 Khóa LƯƠNG VĂN CAN (69-73) & HUỲNH THÚC KHÁNG (70-74) – ĐHSP HUẾ

NGÀY ĐÔNG DÀI CỦA HUẾ VÀ “HUẾ MÙ SƯƠNG” CỦA NGUYÊN MINH KHÔI

Nguyên Minh Khôi là bút danh của nhà giáo Vĩnh Khôi, bạn đồng lứa của một nhạc sĩ tài hoa khác ở Huế là ông Nguyễn Tư Triệt. Nguyên Minh Khôi được biết nhiều đến trong và ngoài nước với tối thiểu là 2 bài “ Cơn Mê Chiều ” ( được Thái Thanh hát tiên phong sau năm 1968 ), và bài thứ hai là Huế Mù Sương .
“ Huế Mù Sương ” sinh ra trong một ngày mưa TP HCM năm 1969, khi tác giả đang theo học Cao học Triết tại Đại học Văn khoa ở đó. Ở xa, ông luôn nhớ về một cô gái xinh xắn ở Huế và nhớ cả Huế. Hẳn đây là lí do để bài hát được cảm tác. Ca khúc này được ca sĩ Hoàng Oanh phổ biển lần tiên phong không rõ năm nào, chỉ biết là trước 1975. Ông từng dạy triết và Anh văn nhiều năm tại trường Trung học Hàm Nghi ở Huế, thành phố quê nhà của ông, vì ông sinh trưởng trong một mái ấm gia đình hoàng tộc thuộc dòng Tùng Thiện Vương. Cũng chính tại Huế ông quen và yêu một cô gái tên là Hoàng Thị Mỹ Lợi ngụ ở đường Phan Bội Châu ( còn gọi là Ngả Giữa ), nay gọi là đường Phan Đăng Lưu. Nghe lời của bài hát tất cả chúng ta mới thấy được chất thơ của ca khúc này :

Huế bây giờ buồn lắm không em?

Bạn đang đọc: Cựu SV 2 Khóa LƯƠNG VĂN CAN (69-73) & HUỲNH THÚC KHÁNG (70-74) – ĐHSP HUẾ

Tháng đông dài mưa lạnh buốt đêm đen
Và đường khuya thành phố có lên đèn
Đã lâu rồi anh không về thăm Huế
Chân theo chân nhặt bóng nắng đường dài
Giọt nắng ru vàng giấc ngủ ngày mai
Nhớ khóe mắt với nụ cười
Em ngơ ngác qua Tràng Tiền lộng gió
Anh là kẻ phiêu bồng một sớm
Thương em rồi nên dừng bước nơi đây
Đã lâu rồi anh không về thăm Huế
Từ độ nào thành phố chết đêm xuân
Huế giờ đây buồn lắm không em
Huế giờ đây buồn lắm không em ?
Nhiều ca sĩ sau này, khi hát bài Huế mù sương, thường đổi lời thành “ Huế bây CHỪ buồn lắm không em ? ” … Tác giả không dùng chữ CHỪ của người Huế, vì tác giả không trọn vẹn nói giọng Huế, mặc dầu là con cháu của hoàng tộc nhà Nguyễn nhưng tác giả sinh ra ở Quy Nhơn, sinh sống ở Thành Phố Đà Nẵng, Huế và Hồ Chí Minh. Câu nói nhớ nhung bộc phát từ trái tim trong chiều mưa Hồ Chí Minh hôm ấy là “ Huế bây GIỜ buồn lắm không em ? ”. Đó là nguyên tác của bản nhạc. Ca sĩ Hoàng Oanh hát đúng nhất với nguyên tác .
Chỉ có ở hoặc lưu lại Huế vào những ngày đầu đông mới có dịp ngắm Huế mù sương và mới cảm được cái rung động Nguyên Minh Khôi bộc lộ qua bài hát. Dọc hai bờ sông Hương là hai con đường rợp bóng cây cây me, cây phượng … Lá vào độ cuối thu vừa xanh cái vẻ đậm đà vừa đủ mong manh để đong đưa với cơn mưa bụi giữa làn sương sớm khi chớm đông. Rảo bước theo hai tuyến đường đi bộ tuyệt đẹp lúc bấy giờ dọc hai bờ sông Hương khi trời còn tờ mờ ta mới thấy được cảnh vật trầm mặc, mờ ảo của Huế với những đường nét thấp thoáng, huyền bí gọi mời đến gần, để ta nhìn được rõ hơn từng gốc cây, ngọn cỏ, từng viên đá ven đường đã tạo “ lối rêu xưa còn mờ dấu chân người ” .
Mỗi khi sương mù buổi sớm còn bao trùm cảnh vật, nhìn xa xa chỉ thấy một mầu loang loáng như màu khói xám. Huế trong sương mù sớm mai đẹp mê hoặc như một bức tranh thủy mặc .
Người Huế có thói quen đi uống café rất sớm vào buổi sáng ngay cả vào những ngày đông giá mù sương. Thường thì họ đến những quán “ cóc ” dọc bờ sông Hương, như Cà phê Sơn sau TT Liễu Quán hay quán sang hơn một chút ít có tên Orchid ở bến đò Tòa Khâm đường Lê Lợi … nơi tôi đang tạm trú. Người chủ quán kê vài bộ bàn và ghế gỗ xếp sát bờ sông hay dựa vào một mãnh tường … Bàn ghế thường ướt đẫm sương sớm. Nhưng chẳng ai nề hà. Họ vào quán, dùng tay lau sơ mặt ghế nhựa đã xỉn màu rồi gọi một ly đen đá hoặc gừng nóng, ngồi rỉ rả trò chuyện ni tê .
Người Huế mở màn một ngày bên ngoài nhà rất sớm nhưng bạn sẽ khó lòng nghe được những âm thanh rộn ràng hay ồn ào vào một buổi sáng mù sương. Giao thông ở Huế chậm như nhịp sống ở đây : những loại xe cứ từ từ đi ngang qua những góc phố nhỏ như kiểu người trẻ tuổi thời chúng tôi đi bát phố vào những năm 60. Thỉnh thoảng, giữa làn sương sớm sẽ thấy thấp thoáng vài gánh hàng rong nhỏ của những o, những mệ ra chợ sớm với tiếng rao hàng đầy chất nhạc Huế thanh nhẹ, len lỏi giữa bảng lảng sương. Thật khó cầm lòng để không xuyến xao trước những thanh âm tiếng rao rất riêng của Huế, có khi nghe tục mà hóa thanh như khi ta nghe tiếng rao bán hột vịt lộn vào chiều đêm vốn chẳng nơi nào có được .
Tác giả Nguyên Minh Khôi đã từng ở Huế và thường quay về thăm Huế trong những ngày mù sương. Và không lạ gì trong bản nhạc Huế Mù Sương hiển hiện một Huế thênh thang đắm ướt sương mù trong đó có hình ảnh một người con gái mà ông đã từng yêu đắm say và nay là một người vợ hiền thục .
Sau này vào tháng 4 năm 1996, ông có viết một bài thơ khác nhưng lại đặt tên theo tên của thành phố Đà Lạt là Phố Sương Mù, ngược trật tự từ với bài Huế Mù Sương. Bài Phố Sương Mù sau đó được đâng trên báo báo Quảng Nam-Đà Nẵng Cuối Tuần, số 29.6.1996 ) :

Phố sương mù

Phố sương mù một ngày tôi tối
Gió bâng quơ trời xám mây che

Phấn thông rơi hoa vàng từng nụ

Xem thêm: Lời bài hát Phố đêm – Lyrics Hot

Tóc ai dài thơm cả lối đi .
Phố quanh co con đường dốc ngược
Hồ Xuân Hương chìm lắng mơ màng
Mắt em xanh, má hồng ửng đỏ
Tiếng chim nào bất chợt mênh mang … .
Phố của em sương mù lãng đãng
Nhà trôi nghiêng theo những sườn đồi
Tôi đi qua giáo đường bồn chồn
Nghe chân mình gõ nhịp vu vơ …
Cám ơn em đôi mắt thẫn thờ
Bên ô cửa một ngày chủ nhật
Phố của em mây trời chất ngất
Không nói gì mà ấm trong tôi .
Phố của em chiều đi rầt vội
Không nói gì dù rất nôn nao …
Huế quá đẹp, cái đẹp khiến người ta có khi buồn đến nao lòng nhưng không lơ nổi. “ Huế mù sương ” lại càng mê hoặc hơn vào những tháng ngày đông giá. Mưa bụi lạnh buốt hai vành tai mà vẫn cứ muốn ra đường dù vợ cản .
Nếu đến Huế vào một buổi sớm nhiều sương, bạn sẽ chẳng nỡ đi nhanh. Mà hãy cứ chậm thôi để thu vào mắt những cành lá gầy, những triền cỏ xanh và lắng nghe như thể đang bắt được âm thanh sóng vỗ vào bờ, tiếng lao xao đám chim sẽ nhỏ rỉa lông trên cành cao, tiếng rao lanh lảnh của những o, những mệ, tiếng chuông chùa Thiên Mụ trầm vang … để thấy rõ làm thế nào tạo hóa lại yêu chiều xứ Huế đến thế và để cảm nhận được sự quyện hút nhau của những nốt nhạc trầm với lời thơ mênh mang nỗi nhớ trong Huế Mù Sương của Nguyên Minh Khôi .

Lê Minh Diệu (Một đàn anh, nguyên giảng viên tiếng Anh chuyên ngành Đại học Y – Dược Huế)

FB. Van Xuan Le