Your browser does not support inline frames or is currently configured not to display inline frames.

Gửi bài viết qua email

Lưu bài viết này

BÀI VỌNG CỔ “MEN RƯỢU SA KÊ” – HAY “TRÚC LAN PHƯƠNG TỬ?”

Đăng lúc : Thứ hai – 31/10/2016 19 : 06 – Đã xem : 7699

NS Hữu Phước

CLVNCOM – Vào những năm cuối của thập niên 50 và đầu thập niên 60 Có thể nói, là thời gian phổ cập của những vở tuồng cải lương Nhựt Bổn – Hồi xưa, người miền Nam thường nói là nước Nhựt Bổn, còn học địa lý thì gọi là quốc gia Nhật Bản. Từ Hán – Việt, Bổn hay Bản về mặt ý nghĩa giống như nhau, đó chẳng qua là do “ đồng âm tại vị ”. Vào thời bấy giờ, không có ai gọi là nước Nhật cả ! Vẫn biết rằng, những cách gọi trên đều đúng

Vào thời gian này, vở tuồng cải lương “ Khi hoa Anh Đào nở ” của hai cố soạn giả tài hoa Hà Triều – Hoa Phượng đã đem đến sân khấu cải lương chẳng khác gìnhư một luồng “ gió lạ ! ”, đã gặt hái thành công xuất sắc vang dội trên sân khấu Thúy Nga. Và, vai kiếm sĩ Tô Điền Sơn đã làm nên tên tuổi cho nam nghệ sĩ Thành Được. Sau đó, hàng loạt những vở tuồng cải lương Nhựt Bổn được liên tục sinh ra, cũng tạo được thành công xuất sắc không kém .

Trên sân khấu Ngọc Kiều mở bán khai trương vở “ Tuyết phủ chiếu Đông ”, qua vai kiếmsĩ Nhựt Bổn – Kha Phong, cố nghệ sĩ Hùng Cường cũng đã làm “ tốn hao giấy mực ” trang báo chí truyền thông kịch trường thời bấy giờ !

Và ít lâu sau đó, tuồng “ Tiếng Hạc trong trăng ” cũng đã làm cho người theo dõi mộ điệu cải lương tiếp đón một cách nồng nhiệt. Nam nghệ sĩ Thành Được một lầnnữa, qua vai tướng cướp cụt tay Thi Đằng, đã làm nức lòng người mộ điệu ! Một điều không hề không nói đến, những đoàn cải lương thời bấy giờ hát tuồng Nhựt Bổn, đều ghi vào tấm bảng quảng cáo được dựng ở mặt tiền của rạp với hàng chữ : “ Hân hạnh trình diễn vở cải lương dã sử kiếm hiệp dân tộc bản địa Phù Tang ” và phía dưới là tên của vở tuồng. Trong tờ PROGRAMME ( giờ đây gọi là tờ bướm, tờ ra mắt chương trình. NV ) cũng vậy, không hề thấy đoàn hát nào ghi là “ vở tuồng Nhật ” hay “ tuồng cải lương Nhựt Bổn ”. Thế nhưng, khi nhìn qua cụm từ “ dân tộc bản địa Phù Tang ”, người theo dõi sẽ biết ngay đó là tuồng cải lương Nhựt Bổn – mặc dầu là một người theo dõi tầm trung nhất ! Như vậy cũng đủ để thấy, người theo dõi mộ điệu cải lương rất lâu rồi về trình độ nhận thức về thể loại tuồng tích, cũng không hề kém cỏi một chút ít nào !

Vào thời gian này, cố soạn giả – nghệ sĩ nhân dân Viễn Châu không hề biên soạn một vở tuồng cải lương Nhựt Bổn nào, nhưng ông cũng “ nhạy bén ” chớp lấy sự kiện, ông viết bài vọng cổ “ Men rượu Sa Kê “ do nam nghệ sĩ Hữu Phước ca độc chiếc ( thời xưa không dùng từ đơn ca như giờ đây. NV ) được hãng dĩa thu thanh. Ngày xưa, do kỹ thuật thu thanh qua dĩa đá, sau đó là dĩa nhựa 45 tour thời hạn rất là hạn hẹp, có lẽ rằng vì thế mà cố soạn giả – nghệ sĩ nhân dân Viễn Châu viết liền câu vô xuống Hò nhịp 16 liền câu 1 mà, không “ gối đầu ” bằng Nói Lối hay Ngâm Thơ, hoặc “ gối đầu ” bằng một chuyên nghiệp và bài bản nhỏ .

Dưới đây là câu số 1 của bài “ Men rượu Sa Kê ” do cố nghệ sĩ Hữu Phước ca. ( Xin trích dẫn )

Câu 1– Phương Tử ơi, rượu Sa kê nửa bầu vừa uồng cạn, thì thấp thoáng trước thềm rêu đã rơi rụng đóa Anh Đào… Mấy chén ly bôi đã khơi dậy chí anh hào…Xin giả từ Trúc Lan Phương Tử, ta ra đi giữa bầu trời giá lạnh điểm đầy sao (-) Kìa, cớ sao nàng vội vả bước ra đi, ta chưa nói tiếng biệt ly mà đôi mắt nàng nàng đã rưng rưng đôi dòng nước mắt

Câu 2– Có lẽ nàng chẳng nỡ cười ta một kiếm sĩ mang nhiều mơ mộng, tìm yêu qua ánh lửa giữa đêm buồn… Nàng khuyên ta xây dựng tình thương trên nhân đạo công bằng… Ta mỉm cười khi giả biệt, nhấp cạn chén cuối cùng rồi sảy ngựa dưới trăng (-) Phương Tử ơi, nàng hãy dứt mấy đường tơ, chung rượu tiễn vì ai ta uống cạn. Xin hẹn Đông năm sau giữa mùa tuyết trắng, dưới cội Anh Đào nàng hãy đợi chờ ta.( ngưng trích )

Bài vọng cổ “ Men rượu Sa Kê ” của cố soạn giả – nghệ sĩ nhân dân Viễn Châu gồm những câu : 1,2,4,5,6. Nội dung của bài nói lên tâm trạng tiếc thương của một kiếm sĩ Nhựt Bổn dành cho nàng ca kỹ là Trúc Lan Phương Tử đã quyết tử giết giặc. Trong câu 4 của bài vọng cổ đã nói lên hình ảnh cao đẹp này. Cố soạn giả – nghệ sĩ nhân dân Viễn Châu gối đầu câu 4 bằng bốn câu thơ Tứ Tuyệt. Điều này, cũng là sở trường của ông. ( Xin trích dẫn )

NGÂM THƠ
Tuyết trắng bay mờ Phú Sĩ Sơn
Gió Đông rét mướt lạnh can trường
Gập ghềnh vó ngựa miền quan tái
Trên quảng đường về nặng bước chân

VỌNG CỔ 4 

– 

Một đêm không trăng ta trở lại tìm nàng nơi quán lạnh, Cớ sao chỉ thấy hoa đào rơi từng cánh ở bên đường… Hỏi ra mới biết người năm xưa nát ngọc tan vàng… Nàng muốn mượn chút thân bồ liễu, để giết quân thù cho rõ mặt gái Phù Tang (-) Để cho ngàn thu sau, thanh sử còn ghi mãi danh người trinh liệt. Nhưngmấy đường tơ của nàng ca kỹ, đâu ngăn nổi bước xâm lăng của vó ngựa quân thù.( ngưng trích )

Nội dung bài vọng cổ nói lên nỗi niềm của một kiếm sĩ Nhật dành cho nàng ca kỹ đã quyết tử thân mình giết quân xâm lược. Cũng hoàn toàn có thể, vị kiếm khách này là tình nhân của nàng ca kỹ, hoặc chỉ yêu nàng với một mối tình đơn phương. Phần cuối của bài vọng cổ, cố soạn giả Viễn Châu kết bằng hai câu thơ lục bát :

– Đêm nay dưới cội Anh Đào
Ta nhớ thương nàng qua men rượu Sa Kê.

Có những nghệ sĩ giờ đây ( vì tế nhị xin được dấu tên. NV ) ca lại bài “ Men RươuSa Kê ”, nhưng lại vô tư trình làng là Trúc Lan Phương Tử. Họ lấy bài thơ gối đầu vô câu số 4 gối đầu cho câu số 1. ( Vì nguyên tác bài ca, câu số 1 không có bài thơ gối đầu, và lại vô thẳng vọng cổ ) Có những “ nghệ sĩ ” ca bài này họ không giữ nguyên bản gốc, lại còn thêm thắt đủ điều .

Nghệ sĩ thời nay là như vậy đó. Từ nghệ sĩ đến vô sỉ chỉ một khoảng cách rất gần. Họ tùy tiện sửa đổi khuôn mẫu bài ca theo ý của họ. Họ ca bài ca, nhưng họcũng không màng khám phá người soạn giả viết ra bài ca đó là ai ? Có thể nói tư cách của một nghệ sĩ lúc bấy giờ, họ đã đánh mất khá nhiều !

Biết đến khi nào sân khấu cải lương trở lại thời hoàng kim ? Và, biết đến bao giờtim lại được cái nhân cách của người nghệ sĩ thời xưa ?

Như vậy cũng đủ để khẳng định chắc chắn. Trúc Lan Phương Tử chỉ là tên của nhân vật trong bài ca, chớ không phải là nhan đề của bài ca như bao người lầm tưởng. Màcái tên đích thực của bài vọng cổ này là “ Men Rượu Sa Kê ”. Chắc chắn là như vậy !

Điều này cũng tương tự như như vở tuồng cải lương “ Tuyệt Tình Ca ” với nhân vật “ Ông Cò Quận 9 ” do cố nghệ sĩ nhân dân Út Trà Ôn đóng, người theo dõi ngưỡng mộ vai diễn “ ông Cò ” nên gọi đó là tuồng … “ Ông Cò Quận 9 ”, gọi riết rồi thành quen .

Tuy nhiên, giữa hai sự kiện trọn vẹn khác nhau. Với tuồng cài lương “ Tuyệt Tình Ca ”, người theo dõi gọi “ Ông Cò Quận 9 ” nhưng vẫn biết tên gốc của vở là “ Tuyệt Tình Ca ”. Còn bài Vọng Cổ “ Men Rượu Sa Kê ”, nội dung kể về nhân vậtnàng ca kỹ Trúc Lan Phương Tử, người ta lấy tên của nhân vật mà đặt cho tên cho bài ca. Nguyên nhân là vì người ta không còn nhớ tên gốc của bài ca là gì ?

Có thể nói ngày này, do trình độ “ yếu kém ! ” Nên ít người biết đến tên của bài cagốc là “ Men rượu Sa – Kê ”, nên họ mới lấy tên nhân vật “ Trúc Lan Phương Tử ” trong nội dung bài ca gọi đó là nhan đề của bài ca. Chớ thực sự thì … cái tên “ cúng cơm ” của bài là “ Men Rượu Sa Kê ”, chớ không phải là “ Trúc Lan Phương Tử ”

Sự nhập nhằng như đã vừa nêu, vô hình trung dẫn đến “ hệ lụy ” làm “ tam sao thất bổn ” sau này .

A LÝ PHƯỢNG TUYỀN

Nguồn tin: A LÝ PHUƯỢNG TUYỀN – CLVNCOM

Chú ý : Việc đăng lại bài viết trên ở website hoặc những phương tiện đi lại truyền thông online khác mà không ghi rõ nguồn http://www.cailuongvietnam.com là vi phạm bản quyền

Your browser does not support inline frames or is currently configured not to display inline frames.

Source: https://nhacchuong.net
Category: Bảng xếp hạng nhạc chuông